Γράφει ο Βαγγέλης Μανωλόπουλος - Αθλητικός Ψυχολόγος

«Γιατί δε βάζει το γιο μου να παίξει; Αφού είναι ο καλύτερος!» αναρωτιούνται συχνά οι γονείς, νεαρών κυρίως αθλητών, οι οποίοι θεωρούν ότι ο γιος τους αδικείται από τον χρόνο συμμετοχής του ή από τις ευκαιρίες που του δίνουν γενικότερα οι προπονητές τους.

Ο γονέας στον αθλητισμό, όπως και σε όλες τις εκφάνσεις της ανάπτυξης του παιδιού και του εφήβου, κατέχει πρωτεύοντα ρόλο.
Ο γονιός είναι το πρότυπο γύρω από το οποίο το παιδί θα δομήσει τη προσωπικότητά του, είναι ο άνθρωπος τον οποίο θα συμβουλευτεί και θα εμπιστευτεί.
Αν και είναι απόλυτα θεμιτό οι γονείς να υποστηρίζουν τους νεαρούς αθλητές τους τόσο υλικά όσο και ηθικά, η γραμμή που διαχωρίζει την ενασχόληση σε υποστηρικτική και επιβλαβή είναι πολύ λεπτή.

Στη μελέτη της βιβλιογραφίας προτείνονται τρεις κλίμακες γονεϊκής ενασχόλησης με τον αθλητισμό: η χαμηλή, η μεσαία και η υψηλή (Hellstedt, 1987).
Ως χαμηλή θα χαρακτηρίζαμε την αδιαφορία των γονέων γύρω από την πρόοδο, τους προβληματισμούς και τις ανάγκες του παιδιού – αθλητή, ενώ ως υψηλή την με κάθε κόστος προαγωγή και προβολή του παιδιού σε σύγκριση με τους υπόλοιπους συναθλητές του, βασισμένη κυρίως σε υποκειμενικά κριτήρια.

Η χαμηλής κλίμακας ενασχόληση δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα στο παιδί – αθλητή, ενώ η υψηλή αυξάνει την πίεση για επιτυχία στερώντας τα θετικά συναισθήματα του αθλητισμού.
Κατά τον Hellstedt, η μεσαίας κλίμακας υποστήριξη συμβάλλει στη μέγιστη πρόοδο του νεαρού αθλητή, όπου ο γονέας στηρίζει οικονομικά, ψυχολογικά και συμβουλευτικά χωρίς, ωστόσο, να υπερκεράζει το έργο του προπονητή και των υπόλοιπων ειδικών της εκάστοτε ακαδημίας.

Οι πιθανοί λόγοι για τους οποίους ένας γονέας εμπλέκεται παραπάνω από το επιθυμητό στην αθλητική πρόοδο του παιδιού είναι αρκετοί. Όπως προαναφέρθηκε, σε πολλές περιπτώσεις οι γονείς θεωρούν ότι τίθεται θέμα μεροληψίας προς κάποιους συγκεκριμένους αθλητές έναντι των δικών τους παιδιών, ενώ εξίσου πιθανό είναι να κρίνουν οι ίδιοι υποκειμενικά και μεροληπτικά την απόδοση των δικών τους παιδιών.
Ακόμα, ανεκπλήρωτες προσωπικές φιλοδοξίες για αθλητική καριέρα, κυρίως των πατεράδων, έχουν μία «δεύτερη ευκαιρία» μέσω των παιδιών να λάμψουν, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που αντιμετωπίζουν την ενασχόληση των παιδιών τους με το ποδόσφαιρο ως την ευκαιρία να τους ανακαλύψει κάποια ΠΑΕ λύνοντας, έστω προσωρινά, οικονομικά ζητήματα.

Βέβαια, βάση όλων των παραπάνω αποτελεί η αδυναμία τους να παραδεχτούν ανοιχτά, ή έστω να αποδεχτούν σιωπηρά, ότι τα παιδιά τους έχουν λιγότερο ταλέντο σε σχέση με άλλους συναθλητές τους με μεγαλύτερο χρόνο συμμετοχής. Το ταλέντο αφορά στα σωματικά και πνευματικά χαρακτηριστικά των αθλητών και, καθώς αυτά τα χαρακτηριστικά δεν είναι ίδια σε όλους, αναπόφευκτα και το ταλέντο διαφέρει.

Είναι πολύ σημαντικό ο γονέας να αναγνωρίζει τα όρια και τις δυνατότητες του παιδιού του, καθώς όχι μόνο θα του επιτρέψει να εκλάβει την ενασχόλησή του με τον αθλητισμό ως έναν τρόπο ψυχαγωγίας και κοινωνικοποίησης, αλλά θα του επιτρέψει να «ζυγίσει» σωστότερα τις επιλογές του σε θέματα μόρφωσης και μετέπειτα επαγγελματικής αποκατάστασης.

Συνοπτικά παρουσιάζονται παρακάτω ορισμένες επιθυμητές συμπεριφορές των γονέων που συμβάλλουν στη θετική και μέγιστη αθλητική ανάπτυξη των παιδιών όπως προτείνεται από τη διεθνή βιβλιογραφία (Cutrona & Russell, 1990; Côté, 1999; Fraser-Thomas, Strachan &Jeffery-Tosoni, 2013):

• Δώστε θετική ανατροφοδότηση
• Επικροτείστε την προσπάθεια, όχι το αποτέλεσμα
• Μη δίνετε τεχνικές οδηγίες
• Μην παραμελείτε τη σημασία της σχολικής επίδοσης
• Βρείτε, αν χρειαστεί, κάποιο άλλο σπορ στο οποίο το παιδί έχει μεγαλύτερο ταλέντο και τα καταφέρνει καλύτερα
• Μη συγκρίνετε την απόδοση μεταξύ των νεαρών αθλητών
• Εμπιστευτείτε τους προπονητές

Βιβλιογραφία

Côté, J. (1999). The influence of the family in the development of talent in sport. The Sport Psychologist, 13, 395–417.

Cutrona, C.E. & Russell, D.W. (1990). Type of social support and specific stress: Toward a theory of optimal matching. In B.R. Sarason, I.G. Sarason & G.R. Pierce (Eds.), Social support: An interactional view (pp.319–366). New York, NY: J. Wiley & Sons.

Fraser-Thomas, J., Strachan, L. & Jeffery-Tosoni, S. (2013).
Family influence on children’s involvement in sport. In J. Côté & R. Lidor (Eds.), Condition of children’s talent development in sport (pp.179–196). Morgantown, WV: Fitness Information Technology.

Hellstedt, J.C. (1987). The coach/parent/athlete relationship. The Sport Psychologist, 1, 151–160.

ΠΗΓΗ: acadimies.gr